Jeśli chcesz pomóc rodzinie uwikłanej w przemoc w rodzinie:
Kontakt z osobą doznającą przemocy w rodzinie:
- Porozmawiaj z nią w miejscu, które jest dla niej bezpieczne i w czasie, którym ona bez obaw dysponuje. Zadbaj, by sprawcy nie było w pobliżu. Zarezerwuj na rozmowę dużo czasu.
- Powiedz jej, że widzisz, jak traktuje ją sprawca.
- Nazwij zachowanie sprawcy przemocą. Powiedz, że ona nie jest niczemu winna ani też w żaden sposób nie odpowiada za stosowanie wobec niej przemocy. Powiedz, że nic nie usprawiedliwia sprawcy, nie tłumaczą go żadne okoliczności (np. alkohol).
- Nie zadawaj jej pytań: „Dlaczego jeszcze z nim jesteś?”, „Dlaczego nic z tym nie zrobiłaś?” – jest to obarczanie jej odpowiedzialnością za przemoc, podczas, gdy za przemoc odpowiada jedynie sprawca.
- Zapytaj ją: „Jak Ci pomóc?”.
- Nie decyduj za nią, nie wyręczaj jej w działaniach – towarzysz jej.
- Uszanuj jej tempo reagowania – nie naciskaj, nie zmuszaj (nie wchodź w rolę sprawcy). To ona poniesie konsekwencje swoich wyborów – jeśli dokona ich pod Twoim naciskiem, może szybko się z nich wycofać, stracić wiarę w swoją odradzającą się powoli moc.
- Nie denerwuj się, gdy zdecyduje się wycofać swoje zeznania, odwołać wizytę w instytucji pomocowej – to naturalne w jej sytuacji psychologicznej.
- Dawaj jej nadzieję na zmianę. Nie wyrażaj zwątpienia.
- Przygotuj się na to, że być może pierwsza rozmowa z Tobą nie odmieni diametralnie jej życia – wyzwalanie się z uwikłania w przemoc w rodzinie to długotrwały proces.
- Podaj jej nazwę i adres miejsca, w którym w pobliżu jej miejsca zamieszkania może uzyskać wsparcie (np. powiatowe centrum pomocy rodzinie, ośrodek pomocy społecznej, gminny zespół interdyscyplinarny ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie przy ośrodku pomocy społecznej, gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych, punkt konsultacyjny).
- Towarzysz jej do w/w miejsc – jeśli cię o to poprosi.
- Powiedz jej, że ma prawo skorzystać z rozwiązań prawnych, np. wezwać policję na interwencję, złożyć w prokuraturze zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa, zawiadomić ośrodek pomocy społecznej czy gminną komisję rozwiązywania problemów alkoholowych i tym samym uruchomić procedurę Niebieskiej Karty. Podkreśl, że przemoc w rodzinie to przestępstwo.
Kontakt z osobą stosującą przemoc w rodzinie:
- Porozmawiaj z nią nie w obecności ofiary.
- Powiedz jej, że widzisz jej zachowanie wobec ofiary i nazwij je przemocą – wtedy przemoc w tej rodzinie przestanie być tajemnicą, a sprawca nie będzie czuł się taki wszechmocny, jak dotychczas.
- Powiedz jej, że ponosi całkowitą odpowiedzialność za stosowanie przemocy i nic nie usprawiedliwia jej zachowania, a tym bardziej zachowanie ofiary.
- Zażądaj od niej zaprzestania stosowania przemocy.
- Powiedz jej, że może zmienić swoje zachowanie i przestać stosować przemoc – jest to wykonalne. Podaj jej nazwę i adres miejsca, w którym w pobliżu jej miejsca zamieszkania może uzyskać wsparcie w zmianie (np. powiatowe centrum pomocy rodzinie, poradnia terapii uzależnienia od alkoholu).
- Uprzedź ją, że jeśli nie przestanie stosować przemocy w rodzinie, uruchomisz odpowiednie służby (np. policję, prokuraturę, ośrodek pomocy społecznej, gminny zespół interdyscyplinarny ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie, gminną komisję rozwiązywania problemów alkoholowych). Podkreśl, że przemoc w rodzinie to przestępstwo.
Zawiadomienie służb, instytucji:
Przemoc w rodzinie działa w oparciu o takie mechanizmy, które niszczą zasoby osoby doznającej przemocy: wiarę w siebie, możliwość decydowania, poczucie mocy, niezależność – dlatego trudno jej samej wyjść z rodziny po pomoc.
Przemoc w rodzinie działa w oparciu o takie mechanizmy, które osobie stosującej przemoc przynoszą korzyści, zaspokajają jej potrzeby – dlatego nie widzi ona powodu, by zmieniać swoje przemocowe zachowanie.
Dlatego konieczne bywa zawiadomienie odpowiednich służb, instytucji o tym, że w danej rodzinie występuje przemoc – rodzina sama nie potrafi sobie poradzić. Przemoc sama nie ustanie.
Zawiadom odpowiednie służby, to jest policję lub prokuraturę – złóż zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa.
Jako świadek możesz także uruchomić procedurę Niebieskiej Karty – opowiedz o przemocy pracownikowi socjalnemu w ośrodku pomocy społecznej, funkcjonariuszowi policji, członkowi gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych.
Nie jest to donoszenie. To też jest pomaganie.
Opracowała: Agnieszka Szkutnicka